ERKEK İNFERTİLİTE SORUNLARI
TANI ve TEDAVİ MERKEZİ
ANTALYA

Op.Dr. Niyazi Umut Özdemir
Üroloji Uzmanı
Op.Dr.Niyazi Umut Özdemir
AZOSPERMİ NEDİR?
Azospermi ( tıbbi doğru adlandırma Azoospermi) menide (semen-ejakülat) hiç sperm hücresinin çıkmadığı duruma verilen tıbbi bir adlandırmadır. Azoospermi söz konusu ise yani sperm hücresi yoksa, tedavisiz doğal yollardan çocuk sahibi olabilme şansı da yoktur. İnfertil erkeklerin %10-15’inde azospermi durumu saptanabilmektedir. Ancak azospermi denilebilmesi için 2 hafta ara ile en az 2 kere sperm testi örneği verilmesi; bu örneklerin santrifüjden geçirilerek detaylıca bir embriyolog tarafından taranması ve o şekilde teyit edilmesi zorunludur. Bazen örnek dikkatlice tarandığında (pellet test) tek tük de olsa dipte canlı sperm hücrelerine rastlanabilmektedir. Bu durum gerçek azospermi tanımlamasına girmez. Çünkü bu sperm hücreleri tüp bebek yöntemine geçişte saklanarak mikroenjeksiyon aşamasında rahatlıkla kullanılabilmektedir. Azospermi durumu 3 şekilde sınıflandırılır;
-
Pretestiküler sebeplerle oluşanlar: başlıca hormonal eksikliklere bağlı olarak gelişen azospermi türüdür. Sorun testiste değil beyin tabanında yer alan hipofiz bezindeki çalışma eksikliğinden kaynaklanır.
-
Testiküler sebeplerle oluşanlar: testisin kendi içindeki üretim sorunlarından kaynaklananlar türüdür. Nonobstrüktif tipte Azoospermi (NOA) adı verilmektedir.
-
Posttestiküler sebeplerle oluşanlar: kanal tıkanıklıklarının sonucu olarak gelişen azospermi türüdür. Obstrüktif tipte Azoospermi (OA) adı verilmektedir
Azospermi Tipleri
-
Obstrüktif Tipte Azoospemi (Posttestiküler Tip)
-
Hipogonadotropik Tipte Azoospermi (Pretestiküler Tip)
-
Nonobstrüktif Tipte Azoospermi (Testiküler Tip)
Azospermili erkek saptandığı zaman en önce pre ve posttestiküler nedenlerin olup olmadığına bakılmalıdır. Hipofiz bezinden salgılanan hormonlarda mı bir eksiklik vardır yoksa kanallar tıkalı olduğu için mi sperm hücresi meniye geçememektedir? Bu iki sorunun yanıtı çok çok önemlidir çünkü her iki seçenekte de belli tedavi imkanları söz konusu olabilmektedir. Ancak ne yazık ki çoğu kez bu nedenleri ortaya koyamamaktayız. Genel olarak azospermi vakalarının büyük çoğunluğu testis içinde doğuştan ya da sonradan gelişen bir üretim kusurundan kaynaklanmaktadır.
Azospermi tanısı kesinleştikten sonra (pellet negatif azoospermi) yapılması gereken ve izlenmesi gereken yol şöyledir. İlk hedef azoospermi tipini tayin etmek sonra da sperm elde edilebilir bir durum mudur bunu anlayabilmektedir. Sonrasında ihtimaller dahilinde son durum görüşülerek o çifte özel bir yol haritası çıkarılmaktadır. En önce yapılacaklar:
-
Ayrıntılı bir tıbbi anamnez (öykü) alınması
-
Ayrıntılı genel vücut ve genital bölgenin fizik muayenesi (sekonder cinsiyet karakterleri, testis ve eklerinin kontrolü)
-
Hormon profili alınması (Total T, FSH, LH, E2, Prolaktin, SHBG) (sabah açlık kan testi ile)
-
Genetik inceleme (Karyotip analizi, Y mikrodelesyon analizi, CFTR mutasyonu) (şüphe durumunda kan testi ile)